مکانیزم پیدا شدن یک لیدر از دل یک گروهِ بدون لیدر

میدانیم که قدرت برقراری ارتباط، یک مهارت مهم رهبری کردن یک گروه است. اما اکثر تحقیقات و توصیه ها فقط در مورد اینکه به عنوان یک لیدر، «چه بگویید، چه نگویید و چه چیزی را چطور بگویید» حرف میزنند. و از ریشه های زیستی و رفتاری انسان مثل فرآیندهای مغزی که باعث می شود یک فرد به گروهی از افراد مسلط شود سخنی به میان نمی آید.

یک تحقیق جدید ¹ در حوزه تحقیقات مغز انسان نشان میدهد وقتی یک لیدر با گروه خود در حال تعامل و گفتگوست، یک دینامیسم مغزی نادر اتفاق می افتد — یک همزمانی در مغز لیدر و گروه: فعالیت مغزی لیدر و مخاطبانش، با هم بسیار پیوسته تر و مرتبط تر رفتار میکنند تا فعالیت مغزی دو نفری که هیچ کدام لیدر نیستند.

بررسی همزمانی مغزی لیدر با گروه خود

در این تحقیق، که خانم Jing Jiang از موسسه Max Planck Institute و همکارانش، از 11 گروه سه نفره خواستند هر گروه درون خود شروع به بحث کنند (در ابتدا کسی از میان آنها عهده دار هدایت بحث تعیین نشد.) گفتگوی این افراد ضبط شد و موضوع بحث آنها هم این بود:

“یک هواپیما در جزیره ای متروکه و کویری، سقوط می کند و تنها شش نفر از سرنشینان هواپیما زنده می مانند: یکی از خدمه هواپیما، یک مخترع، یک دکتر، یک فضانورد، یک بوم شناس، و یک فرد خیابان خواب. به نظر شما چه کسی صلاحیت دارد تا به وی یک بالن تک نفره داده شود و با آن جزیره را ترک کند؟”

به اعضای همه گروه ها پنج دقیقه وقت داده شد تا به این سوال به طور انفرادی فکر کنند و پنج دقیقه دیگر هم برای بحث درون گروهی فرصت داده شد. سپس یک نفر از هر گروه باید به عنوان لیدر آن گروه و توسط خودشان (هر سه عضو گروه) انتخاب می شد تا به عنوان نماینده گروه، نتیجه راه حل های گروه را ارائه میکرد.

به علاوه، تعدادی داور مستقل هم حضور داشتند و بحث های گروه ها را دنبال میکردند. هر داور وظیفه داشت لیدر یک گروه را بر اساس معیارهای خود (داور)، انتخاب کنند. آنها همچنین با استفاده از هفت شاخص، مهارت افراد را در برقراری ارتباط با دیگران امتیاز دادند:

1. هدایت گروه
2. شرکت فعالانه
3. نظرهای جدید و متفاوت
4. کیفیت نظرها
5. منطق و قدرت تحلیلی
6. ارتباط کلامی
7. ارتباط غیر کلامی

کیفیت ارتباطات افراد با 7 پارامتر سنجیده می شود: هدایت گروه، شرکت فعالانه، نظرهای جدید و متفاوت، کیفیت نظرها، منطق و قدرت تحلیلی، ارتباط کلامی، ارتباط غیر کلامی

شاخص وابستگی

برای هر دو نفر از این گروه های سه نفره، یک نمودار از مقدار هماهنگی و همزمانی مغزی تهیه شد — یعنی سه نمودار برای هر گروه. هر بار که یکی از افراد گروه، فرد دیگر را خطاب قرار میداد، این مقدار هماهنگی مغزی آن دو نفر، با کمک شاخصی به نام «شاخص وابستگی» (coherence) اندازه گیری و همزمانی مغزی دو نفر ثبت می شد. با این توضیح که «شاخص وابستگی»، نشان دهنده تناوب و بزرگی امواج مغزی انسان است.

یافته های این تحقیق قابل تامل است: بیشتر داوران حاضر در این تحقیق (نه داور از 11 داور) همان فردی را از هر گروه به عنوان لیدر انتخاب کردند که خود افراد گروه انتخاب کرده بودند. یک ویژگی در تمام این 11 لیدر شاخص بود.

وقتی یک لیدر و گروهش در حال گفتگو و تعامل با هم هستند، مقدار «شاخص وابستگی» یا مقدار همزمانی مغزی، بین آن دو بسیار بزرگتر از زمانی بود که دو فرد غیر لیدر از گروه با هم گفتگو میکردند. حال سوال اینجاست که در مورد تعامل لیدر با گروه، چه کسی شروع کننده این همزمانی و هماهنگی بود؟ و مغز کدام طرف با مغز طرف مقابل، خودش را هماهنگ میکرد؟

شاخص وابستگی یا مقدار همزمانی مغزی دو نفر، نشان دهنده هماهنگی تناوب و بزرگی امواج مغزی آن دو نفر است.

تحلیل آزمایش همزمانی مغزی لیدر

برای پاسخ به این سوالها، از یک آزمایش آماری استفاده شد به نام Granger Causality Analysis که به اختصار GCA گفته میشود ². این آزمایش نشان داد هم لیدرها و هم مخاطبان آنها، شروع کننده این همزمانی بودند. اما یک آزمایش آماری دیگر بنام Two Sample T-Test، نشان داد که هماهنگی مغزی لیدر و مخاطبش، بیشتر، از طرف لیدر شروع میشد. همچنین با توجه به تعریف «شاخص پیوستگی»، مقدار همزمانی مغزی دو نفر، ارتباط مستقیم دارد با کیفیت مهارت های ارتباطی دو طرف.

یافته دیگر این است که با مشاهده همزمانی مغزی افراد یک گروه، می توان در عرض 23 ثانیه لیدر آن گروه را پیش بینی کرد، به این دلیل که لیدرها «شاخص وابستگی» بالاتری از خود نشان میدهند. بنابراین هنگامی که یک نفر در گروه خود، در حال صحبت است، تنها با مشاهده اندازه همزمانی مغزی افراد آن گروه، میتوان لیدر را پیدا کرد.

واضح است که نه لیدر و نه بقیه گروه، متوجه این همزمانی مغزی نیستند، چرا که همه این ها در سطح بیولوژیک و ناخودآگاه افراد رخ میدهد. منطقه ای از مغز انسان، که چنین همزمانی عصبی در آن اتفاق می افتد، در سمت چپ و حدفاصل بین لُب گیجگاهی (گوشه پایین مغز) و لُب آهیانه ای (گوشه بالای مغز) است.

این همزمانی مغزی هنگام برقراری ارتباط کلامی رخ میدهد، و در زمان ارتباطات غیر کلامی و یا در زمانهای سکوت اتفاق نمی افتد. نتایج بدست آمده بسیار مهم است چرا که به ما کمک میکند دریابیم چطور ارتباطات بین افراد روی لیدر آنها اثر میگذارد، در حین تعاملات افراد یک گروه، چطور لیدرها ظاهر می شوند، و چه فاکتورهایی باعث میشود یک نفر تبدیل به لیدر گروه خود شود.

با مشاهده همزمانی مغزی افراد یک گروه، می توان در عرض 23 ثانیه لیدر آن گروه را پیش بینی کرد.

نتایج کاربردی این تحقیق

در اینجا چهار چیز مشخص می شود:

• اینکه چقدر در حال تعامل هستید مهم نیست، اینکه با چه کیفیتی در حال تعامل هستید اهمیت دارد. مقدار سخنرانی ها و گفتگوهایی که لیدرها دارند اهمیتی ندارد. حتی وقتی در اغلب اوقات کم-صحبت باشند، میزان ایجاد همزمانی مغزی و کیفیت تعاملات آنها با گروه است که اهمیت دارد (در بالا توضیح داده شد که کیفیت تعاملات با 7 فاکتور اندازه گیری می شود.) هر چقدر کیفیت ارتباطی بالاتر باشد، «شاخص پیوستگی» بالاتر و در نتیجه قدرت همزمان سازی مغزی با اعضای گروه بالاتر می رود. بنابراین ارتباطات با کیفیت تر احتمال هماهنگی مغزی با اعضای گروه را بالا می برد.
• این مهارت های کلامی شما است که در زمان تصمیم گیری اهمیت دارد، و نه مهارت های غیر کلامی. به طول کلی، ارتباطات غیر کلامی می تواند نشان دهنده خیلی چیزها باشد ³، اما در این تحقیق هیچ تاثیری در انتخاب لیدرها نداشت و فقط ارتباطات کلامی تاثیر گذار بودند.
• لیدر در آغاز گفتگوی خود با گروه، یا باید بدنبال هماهنگ کردن مغز خود با گروه باشد و یا باید کاری کند مغز گروه با وی هماهنگ شود. اینکه لیدرها از این پدیده همزمانی مغزی مطلع باشند به آنها کمک میکند پایه های زیستی و فلسفه یک «ارتباط با کیفیت» را بهتر درک کنند. این یعنی بسیار مهم است یک لیدر با هدف عمیق تر کردن همزمان سازی مغزی با مخاطبان خودش شروع به گفتگو و تعامل کند. هنگام گفتگو با گروه، پیدا کردن زمینه های مشترک و یک موضوع بدردبخور برای برقراری ارتباط، مهم است و می تواند منجر به «شاخص همبستگی» بالاتر شود.
• در تصمیم گیری، این مقدار هماهنگی مغزی شماست که اهمیت دارد و نه مقدار قدرت و آتوریته شما. سعی کنید خودتان را جای دیگران بگذارید و ببینید چطور به سخنان شما عکس العمل نشان میدهند. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که شما به عنوان یک لیدر، قرار است احساسات افراد گروه را مدیریت کنید ⁴. این یک مهارت است و هر کسی می تواند آن را در خود تقویت کند ⁵. این به نفع یک لیدر است که وقت بگذارد و قدرت تاثیرگذاری تصمیماتش روی دیگران را پیش بینی کند، و بعد اگر ضروری بود، تغییراتی در آن تصمیمات بدهد ⁶.

کیفیت بالای تعامل با مخاطب، مهارت های کلامی و سرعت هماهنگ سازی مغزی با گروه، کمک میکند تا یک لیدر تمام عیار شوید.

سخن پایانی

میدانیم زمانی که مردم ترسیده باشند در پی آن یک همزمانی اجتماعی رخ میدهد ⁷، مغز انسان هشدار میدهد و هسته آمیگدال مغز، یک تهدید جدی را ثبت میکند ⁸. در یک سازمان نیز، این واقعیت اجتماعی از آنجایی به درد لیدر می خورد که لازم است افراد سازمان خود را از لحاظ احساسی کاملاً درک کند، نگاه آنها را به دنیا بفهمد، و تهدیداتی که منجر به کم شدن همکاری و تعامل بین آنها می شود را بشناسد.

آن منطقه از مغز که توسط تحقیقات خانم Jiang به عنوان منطقه همزمانی معرفی شد، برای متخصصان مغز و اعصاب، به عنوان منطقه اصلی مغز برای ابراز احساسات و خواندن ذهن دیگران شناخته می شود و در واقع برای برقراری همکاری گروهی و پیوستگی جمعی، این منطقه از مغز بسیار اهمیت دارد ⁹. هنگامی که مغز انسان با احساسات مشترک جمعی فعال شود، در وضعیت همکاری قرار خواهد گرفت¹⁰. اگر لیدرها بخواهند واقعاً روی گروه خودشان تاثیر بگذارند، باید این نکته را به یاد داشته باشند و بر اساس آن رفتار کنند.

اگر لیدرها بخواهند واقعاً روی گروه خودشان تاثیر بگذارند، باید بدانند هنگامی که مغز انسان، با احساسات مشترک جمعی فعال شود، در وضعیت همکاری قرار خواهد گرفت.